سیفلیس یکی از بیماری های مقاربتی بسیار شایع است که زندگی افراد زیادی را تحت تاثیر عوارض خود قرار می‌دهد. این بیماری به خاطر عدم رعایت موارد ایمنی در هنگام برقراری رابطه جنسی از فردی که مبتلا است منتقل میشود و اگر درمان نشود عوارض بسیار خطرناکی به همراه خواهد داشت. در ادامه این مطلب با هیس مارکت همراه باشید تا برسی کنیم که سیفلیس چیست، چه عوارضی دارد، از چه راه‌هایی منتقل میشود و برای درمان آن چه کاری باید انجام دارد.
سیفلیس چیست؟
سیفلیس یک عفونت مقاربتی جدی (STI) است که توسط نوعی باکتری به نام ترپونما پالیدوم ایجاد میشود و میتواند هر فردی را که از نظر جنسی فعال است صرف نظر از سن، جنسیت یا گرایش جنسی، تحت تاثیر قرار دهد.
بیماری سیفلیس توانایی درگیر کردن قسمت‌های مختلف بدن مانند پوست، غشاهای مخاطی، استخوان‌ها، اعصاب و اندام‌ها را دارد. سیفلیس را اغلب “مقلد بزرگ” می‌نامند، زیرا علائمی شبیه سایر بیماری‌ها ایجاد میکند.
با این حال، در صورت عدم درمان، سیفلیس میتواند منجر به عوارض شدیدی مانند آسیب به مغز، قلب، چشم‌ها و سایر اندام‌ها شود. همچنین این بیماری مقاربتی میتواند خطر ابتلا یا انتقال HIV، ویروسی که باعث ایدز میشود را افزایش دهد.
بیماری سیفلیس چند مرحله دارد؟
سیفلیس در چهار مرحله اصلی پیشرفت میکند: اولیه، ثانویه، نهفته و سوم. هر مرحله علائم، علت و خطرات متفاوتی دارد. با این حال، همه کسانی که سیفلیس دارند، تمام مراحل را به ترتیب یکسان تجربه نمی‌کنند.
برخی از افراد مبتلا به این بیماری ممکن است اصلاً علائمی نداشته باشند یا فقط علائم خفیف داشته باشند. بنابراین مهم است که بدون در نظر گرفتن نوع مرحله، سیفلیس هر چه سریعتر آزمایش و درمان شود.
سیفلیس اولیه
همانطور که از نامش پیداست سیفلیس اولیه ،اولین مرحله بیماری سیفلیس است و معمولاً در عرض 3 تا 6 هفته پس از قرار گرفتن در معرض باکتری رخ می‌دهد. علامت اصلی سیفلیس اولیه یک زخم بدون درد به نام شانکر است که در محل عفونت ظاهر میشود.
شانکر میتواند روی اندام تناسلی، مقعد، دهان یا هر قسمت دیگری از بدن که با باکتری در تماس است باشد. شانکر میتواند 3 تا 6 هفته طول بکشد و سپس به خودی خود بهبود یابد.
با این حال، این بدان معنا نیست که عفونت از بین رفته است. این باکتری پس از بهبودی خود به خودی، هنوز هم میتواند از طریق تماس جنسی به سایر قسمت‌های بدن یا افراد دیگر گسترش یابد.
سیفلیس ثانویه
سیفلیس ثانویه مرحله دوم سیفلیس است. معمولاً در عرض 2 تا 8 هفته پس از بهبودی شانکر رخ می‌دهد، اما ممکن است بعداً نیز دوباره رخ دهد. علامت اصلی سیفلیس ثانویه بثورات پوستی است که تمام بدن یا فقط برخی از قسمت‌های بدن را می‌پوشاند.
این نوع بثورات پوستی میتواند قرمز، قهوه‌ای یا پوسته پوسته باشد و ممکن است خارش داشته باشد. راش همچنین میتواند کف دست و کف پا را درگیر کند. سایر علائم سیفلیس ثانویه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب
- سردرد
- خستگی
- گلو درد
- تورم غدد لنفاوی
- ریزش مو
- زگیل یا ضایعات در ناحیه تناسلی یا مقعد
- مشکلات چشمی، مانند التهاب یا کاهش بینایی
- مننژیت یا التهاب غشاهای پوشاننده مغز و نخاع
- هپاتیت یا التهاب کبد
- نفریت یا التهاب کلیه ها
- آرتریت یا التهاب مفاصل
بهتر است بدایند علائم سیفلیس ثانویه ممکن است چند هفته طول بکشد یا تا یک سال ظاهر شود و از بین برود. همچنین این علائم می‌توانند بدون درمان ناپدید شوند.
سیفلیس نهفته
سومین مرحله از بیماری مقاربتی سیفلیس، سیفلیس نهفته نام دارد و زمانی رخ می‌دهد که علائم سیفلیس اولیه یا ثانویه از بین برود، اما باکتری در بدن باقی بماند.
سیفلیس نهفته میتواند سال‌ها یا حتی دهه‌ها ادامه داشته باشد، بدون اینکه هیچ علامت یا نشانه‌ای ایجاد کند. با این حال، این باکتری در صورتی که وجود داشته باشد، در هر موقعی با آزمایش خون قابل تشخیص است.
همچنین سیفلیس نهفته میتواند از طریق تماس جنسی یا از مادر به کودک در دوران بارداری به دیگران منتقل شود. سیفلیس نهفته را می‌توان به دو مرحله تقسیم کرد: زودرس و دیررس.
سیفلیس نهفته اولیه، زمانی است که پیدایش عفونت در سال گذشته رخ داده است. سیفلیس نهفته دیررس نیز زمانی است که عفونت بیش از یک سال پیش رخ داده باشد یا تاریخ آلودگی مشخص نباشد.
سیفلیس سوم
چهارمین و آخرین مرحله از بیماری سیفلیس، سیفلیس سوم نام دارد و زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها پس از سال‌ها یا دهه‌ها خاموشی به اندام‌ها و بافت‌های بدن آسیب می‌زنند و بسیار خطرناک است.
سیفلیس سوم توانایی بر هم زدن عملکرد هر قسمتی از بدن را دارد، اما معمولاً مغز، قلب، چشم‌ها، استخوان‌ها و اعصاب را درگیر میکند. این نوع از بیماری سیفلیس میتواند عوارض جدی و تهدید کننده زندگی ایجاد کند، مانند:
- نوروسیفلیس یا عفونت سیستم عصبی که میتواند باعث زوال عقل، سکته مغزی، تشنج، فلج، کوری، ناشنوایی یا مرگ شود.
- سیفلیس قلبی عروقی یا عفونت قلب و عروق خونی که میتواند باعث آنوریسم، نارسایی قلبی یا مرگ شود.
- سیفلیس لثه‌ای یا عفونت پوست، استخوان یا سایر اندام‌ها که میتواند باعث ایجاد تومور، زخم یا بدشکلی شود.
- سیفلیس مادرزادی یا عفونت جنین یا نوزاد که میتواند باعث سقط جنین، مرده زایی، نقص مادرزادی یا مرگ شود.
به لطف در دسترس بودن آنتی بیوتیک‌ها و برنامه‌های غربالگری، سیفلیس سوم در دوران مدرن نادر است. با این حال، هنوز هم میتواند در افرادی رخ دهد که سیفلیس‌شان تشخیص داده نشده یا تحت درمان قرار نگرفته‌اند، یا به خوبی به درمان پاسخ نداده‌اند.
علائم سیفلیس چیست؟
همانند تمام دیگر بیماری‌ها، علائم سیفلیس بسته به مرحله و محل عفونت متفاوت است. با این حال، برخی از علائم عمومی که ممکن است نشان دهنده سیفلیس باشند عبارتند از:
علائم بر اساس مرحله
- زخم یا زخم بدون درد در ناحیه تناسلی، مقعد، دهان یا سایر قسمت‌های بدن که ممکن است خونریزی کند یا نداشته باشد (سفلیس اولیه)
- بثوراتی که میتواند کل بدن یا فقط برخی از قسمت‌های بدن را بپوشاند و ممکن است خارش داشته باشد یا نداشته باشد (سفلیس ثانویه)
- بدون علائم یا فقط علائم خفیف که می‌توان به راحتی نادیده گرفت یا نادیده گرفت (سیفلیس نهفته)
- آسیب جدی و غیر قابل برگشت به اندام‌ها و بافت‌های بدن که میتواند باعث ناتوانی یا مرگ شود (سفلیس ثالثیه)
علائم بر اساس مکان
- علائم تناسلی مانند ترشح، درد، خارش، سوزش، تورم یا زگیل در آلت تناسلی، واژن یا مقعد
- علائم دهانی، مانند زخم یا لکه‌های روی لب، زبان، لثه یا گلو
- علائم چشمی، مانند قرمزی، سوزش، درد یا از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم
- علائم عصبی، مانند سردرد، سرگیجه، گیجی، از دست دادن حافظه، تغییرات خلقی، یا بی حسی در صورت، بازوها یا پاها
- علائم قلبی عروقی، مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب، یا غش
- علائم اسکلتی- عضلانی، مانند درد مفاصل، سفتی یا تورم
- علائم پوستی، مانند ضایعات پوستی، زخم، یا ندول
- علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ، اسهال یا درد شکم
- علائم کبدی، مانند یرقان، ادرار تیره، یا مدفوع روشن
- علائم کلیوی، مانند خون در ادرار، یا کاهش خروجی ادرار
- علائم هماتولوژیک، مانند کم خونی، یا اختلالات خونریزی
- علائم غدد درون ریز، مانند کاهش وزن، یا تغییر در اشتها، تشنگی، یا ادرار
- علائم باروری، مانند ناباروری، ناتوانی جنسی، یا بی نظمی‌های قاعدگی
- علائم جنینی یا نوزادی، مانند وزن کم هنگام تولد، نارس بودن، یا ناهنجاری‌های مادرزادی
سیفلیس چگونه تشخیص داده می شود؟
تنها راه برای اطمینان از ابتلا به سیفلیس، انجام آزمایش است. انواع مختلفی از آزمایش‌ها مانند آزمایش خون، معاینه فیزیکی یا سایر آزمایش‌ها وجود دارد. پزشک میتواند به شما توصیه کند که کدام آزمایش برای شما بهتر است. در صورتی که:
- داشتن رابطه جنسی محافظت نشده با یک یا چند شریک جنسی
- علائم سیفلیس یا دیگر بیماریهای مقاربتی (STI) را داشته باشید
- شریکی داشته باشید که سیفلیس یا بیماری مقاربتی دیگری داشته باشد
- باردار هستید یا قصد بارداری دارید
- مبتلا به HIV یا بیماری دیگری که سیستم ایمنی شما را تضعیف میکند
- سابقه سیفلیس یا سایر بیماریهای مقاربتی داشته باشید
آزمایش خون: بهترین راه تشخیص سیفلیس
آزمایش خون رایج‌ترین و مطمئن‌ترین راه برای تشخیص سیفلیس است. زیرا میتواند وجود آنتی بادی‌ها را تشخیص دهد. بهتر است بدانید که دو نوع آزمایش خون وجود دارد: غیر ترپونمال و ترپونمال.
آزمایش‌های غیر ترپونمال سطح آنتی‌بادی‌ها را در خون اندازه‌گیری میکنند، که میتواند نشان دهد که آیا عفونت فعال یا اخیر دارید. با این حال، ممکن است نتایج مثبت کاذب بدهند، به این معنی که شاید نشان دهند شما سیفلیس دارید در حالی که ندارید.
تست‌های ترپونمال، آنتی بادی‌های خاصی که باکتری را هدف قرار می‌دهند را شناسایی میکند و میتواند تایید کند که آیا شما سیفلیس دارید یا خیر. با این حال، همانند تست غیر ترپونمال ممکن است نتایج منفی کاذب بدهند.
این نوع اشتباه نتایج، ممکن است در صورتی اتفاق بیفتد که شما یک عفونت خیلی زود یا خیلی دیرهنگام داشته‌اید، یا قبلا برای سیفلیس درمان شده‌اید. بنابراین، هر دو نوع آزمایش معمولاً با هم انجام میشوند تا تشخیص دقیق‌تری داشته باشند.
معاینه فیزیکی: برای تشخیص سیفلیس
معاینه فیزیکی روش دیگری برای تشخیص سیفلیس است. پزشک میتواند بدن بیمار را برای هر گونه علائم یا نشانه‌های سیفلیس، مانند زخم، بثورات، یا ضایعات بررسی کند.
آن‌ها همچنین می‌توانند از این نواحی نمونه برداری کنند، مانند سواب، خراش دادن یا بیوپسی، و این نمونه‌ها را برای آزمایش به آزمایشگاه بفرستند. این آزمایش برای شناسایی باکتری‌ها یا رد سایر علل علائم مهم است.
سیفلیس چگونه درمان میشود؟
بهتر است بدانید که با پیشرفت علم، امروزه بیماری سیفلیس با آنتی بیوتیک قابل درمان است، اما نوع و مدت درمان به مرحله و شدت عفونت و همچنین سابقه پزشکی و آلرژی فرد بیمار بستگی دارد.
رایج‌ترین آنتی بیوتیک مورد استفاده برای درمان سیفلیس پنی سیلین است که به صورت تزریقی تجویز میشود. اما در صورت وجود حساسیت به پنی سیلین، ممکن است آنتی بیوتیک دیگری مانند داکسی سایکلین، تتراسایکلین یا آزیترومایسین، به بیمار داده شود.
برای درمان این بیماری مقاربتی باید دوره کامل دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید، حتی اگر علائم آن از بین برود. همچنین باید تا زمانی که شما و شریک یا شریکتان درمان را کامل نکرده‌اید، از داشتن رابطه جنسی اجتناب کنید.
مراقبت های بعد از شروع درمان با دارو
مراقبت‌های بعدی، بخشی ضروری از درمان سیفلیس است. شما باید به طور منظم به پزشک یا ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید تا پیشرفت خود را کنترل کرده و هرگونه عارضه‌ای را بررسی کنید.
همچنین باید آزمایش خون را در فواصل زمانی معین انجام دهید تا پزشک سطح آنتی بادی‌ها را در خون اندازه گیری کرده و تأیید کند که عفونت درمان شده است یا خیر.
همچنین دفعات و طول مدت این آزمایش‌ها به مرحله و شدت عفونت و همچنین پاسخ بدن شما به درمان بستگی دارد. به طور کلی، شما باید در 3، 6، 12، و 24 ماه پس از درمان یا تا زمانی که نتایج آزمایش شما منفی شود، آزمایش شوید.
با این حال، اگر به نوروسیفلیس، سیفلیس چشمی یا سیفلیس مادرزادی مبتلا هستید، ممکن است به مراقبت‌های مکرر و طولانیتری نیاز داشته باشید، زیرا درمان این اشکال سیفلیس می تواند دشوارتر باشد.
بیماری سیفلیس چگونه منتقل می شود؟
سیفلیس عمدتاً از طریق تماس جنسی با فرد آلوده منتقل میشود. این شامل رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی و همچنین به اشتراک گذاشتن اسباب بازی‌های جنسی است.
خطرناک بودن این بیماری این است که همچنین میتواند در دوران بارداری یا زایمان از مادر به جنین منتقل شود و میتواند مشکلات جدی در نوزاد ایجاد کند، مانند نقص مادرزادی یا مرگ.
سیفلیس همچنین میتواند از طریق روش‌های دیگری مانند انتقال خون، پیوند اعضا یا استفاده از سوزن مشترک نیز منتقل شود. با این حال، به لطف غربالگری و اقدامات ایمنی در محل، این موارد در دوران مدرن نادر هستند.
انتقال جنسی سیفلیس
خطر ابتلا به سیفلیس در اثر تماس جنسی به عوامل مختلفی مانند تعداد و نوع شریک جنسی، دفعات و مدت رابطه جنسی، استفاده از کاندوم یا سایر موانع و وجود سایر بیماریهای مقاربتی بستگی دارد.
به طور کلی، هر چه تعداد شرکای جنسی بیشتر باشد، احتمال ابتلا به سیفلیس بیشتر میشود. همین امر در مورد داشتن رابطه جنسی بدون کاندوم نیز صدق میکند، زیرا کاندوم میتواند قرار گرفتن در معرض باکتری‌ها را کاهش دهد.
داشتن یک بیماری مقاربتی دیگر همچنین ممکن است شانس ابتلا به گرفتن یا انتقال سیفلیس به فرد دیگر را افزایش دهد، زیرا میتواند به غشاهای مخاطی آسیب برساند و آن‌ها را مستعد ابتلا به عفونت کند.
انتقال مادرزادی
انتقال مادرزادی به انتقال سیفلیس از مادر به جنین در دوران بارداری یا زایمان اشاره دارد. اگر مادر در خون یا در هر قسمتی از بدنش که با نوزاد تماس پیدا میکند، سیفلیس داشته باشد، این اتفاق می‌افتد.
خطر انتقال مادرزادی را می‌توان با انجام آزمایش و درمان سیفلیس قبل یا در طول بارداری و با مراقبت و نظارت منظم دوران بارداری کاهش داد. اگر عفونت هنوز در زمان زایمان وجود داشته باشد، باید در اسرع وقت آنتی بیوتیک به نوزاد داده شود تا از بروز هرگونه عارضه پیشگیری یا درمان شود.
چگونه می‌توان از سیفلیس پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای جلوگیری از سفلیس این است که در وهله اول از ابتلا به آن جلوگیری کنید. این را می‌توان با پیروی از این استراتژی‌ها انجام داد:
پرهیز از برقراری رابطه جنسی متنوع
موثرترین راه برای پیشگیری از سفلیس این است که از رابطه با افراد متنوع جنسی خودداری کنید، یا فقط با یک شریک جنسی که آلوده نیست رابطه جنسی داشته باشید.
به این ترتیب می‌توانید از قرار گرفتن در معرض باکتری‌ها جلوگیری کنید و خطر انتقال را کاهش دهید. با این حال، اگر در مورد وضعیت شریک جنسی خود مطمئن نیستید، یا اگر چندین شریک دارید، باید از روش‌های دیگر پیشگیری نیز استفاده کنید.
کاندوم برای جلوگیری از ابتلا به سیفلیس
یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از سیفلیس استفاده از کاندوم در هر بار رابطه جنسی است. زیرا کاندوم مانعی است که آلت تناسلی، واژن، مقعد را می پوشانند و از تبادل مایعات بدن که می‌توانند حامل باکتری‌ها باشند جلوگیری میکند.
کاندوم و لوازم پیشگیری جنسی همچنین می‌توانند از شما در برابر سایر بیماریهای مقاربتی مانند سوزاک، کلامیدیا، تبخال و HIV محافظت کنند. با این حال، استفاده از کاندوم 100٪ موثر نیست، زیرا ممکن است پاره شود.
آزمایش و درمان منظم
آخرین راه برای پیشگیری از سیفلیس انجام آزمایش و درمان منظم است. این امر به ویژه در صورت داشتن علائم، عوامل خطر، یا شریکی که مبتلا به سیفلیس یا STI دیگری است، مهم است.
آزمایش میتواند به شما کمک کند تا متوجه شوید که آیا سیفلیس دارید یا خیر، و درمان میتواند به شما کمک کند تا از شر آن خلاص شوید. انجام این کار میتواند از سرایت عفونت به دیگران و ایجاد عوارض جدی در خود جلوگیری کند.
نتیجه گیری
در این مطلب از هیس مارکت به برسی بیماری مقاربتی سیفلیس رپرداختیم که در زمان برقراری رابطه جنسی محافظت نشده با فرد دارای این ویروس به بدن فرد دیگر منتقل میشود. بهتر است بدانید سیفلیس یک بیماری مقاربتی جدی و بالقوه کشنده است که هر فردی را که از نظر جنسی فعال است تحت تاثیر قرار می‌دهد و در نتیجه بسیار مهم است که قبل از برقراری سکس، از لوازم پیشگیری مانند کاندوم استفاده کرد و از برقراری رابطه جنسی با شرکای متنوع خودداری کرد.
سوالات متداول
آیا سیفلیس به خودی خود از بین می رود؟
خیر، سیفلیس به خودی خود از بین نمیرود و باید با آنتی بیوتیک درمان شود. در صورتی که این بیماری درمان نشود، عفونت میتواند پیشرفت کند و به بدن و سلامت کلی آسیب برساند.
آیا می توانم از رابطه جنسی دهانی به سیفلیس مبتلا شوم؟
بله، سیفلیس از رابطه دهانی نیز منتقل میشود. این باکتری میتواند دهان، گلو یا اندام تناسلی را آلوده کند. برای کاهش خطر ابتلا به سیفلیس و سایر بیماریهای مقاربتی، باید از کاندوم هنگام انجام یا دریافت رابطه جنسی دهانی استفاده کرد.
آیا کاندوم از انتقال سیفلیس جلوگیری میکند؟
کاندوم میتواند در جلوگیری از انتقال سیفلیس موثر باشد، اما تضمینی نیست. سیفلیس یک بیماری مقاربتی است که از طریق تماس با زخمهای سیفلیسی منتقل میشود. این زخمها معمولاً در تناسلی، دهان یا لبها، گلو، پستان یا مقعد ظاهر میشوند.
کاندوم میتواند از تماس با زخمهایی که روی تناسلی یا مقعد هستند جلوگیری کند، اما اگر زخمها در جای دیگری باشند، کاندوم ممکن است موثر نباشد. برای مثال، اگر زخمها روی دهان یا لبها باشند، رابطه دهانی میتواند باعث انتقال سیفلیس شود. بنابراین، برای پیشگیری از سیفلیس، نباید تنها به کاندوم اکتفا کرد.
آیا سیفلیس درمان قطعی دارد؟
بله، سیفلیس در مراحل اولیه با آنتیبیوتیکها قابل درمان است. معمولاً پزشکان پنیسیلین را برای درمان سیفلیس تجویز میکنند. اگر سیفلیس در مراحل بعدی پیشرفت کند، ممکن است نیاز به درمانهای متفاوت و طولانیتری باشد. هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید و درمان را شروع کنید، احتمال بهبودی شما بیشتر خواهد بود.